Anh cho biết quan niệm của anh về thể loại ảnh “nuy” ?
Ảnh “nuy” về cơ bản là còn mới mẻ với chúng ta. Một thời gian dài, chụp ảnh “nuy” mang tính chất lén lút, đi liền với quan điểm dính dáng tới sự suy đồi, đồi trụy. Những rào cản trong cách nhìn nhận vấn đề ảnh hưởng rất nhiều đến người sáng tác và tác phẩm. Cả người chụp và người mẫu đều bị đặt trong cái tình thế rất khó khăn.
Bây giờ tình hình có vẻ “dễ thở” hơn tí chút?
Từ giai đoạn cấm đến giai đoạn không chấp nhận đã là hai giai đoạn rồi.
Chúng ta cho phép chọn để treo triển lãm gần như để cho phong phú, cho có thôi, nhìn lại thì nó còn nhiều cái chưa ổn. Bởi nó còn đang ở giai đoạn sơ khai.
Anh em trong nghề thường có câu cửa miệng: Được treo là thành công rồi.
Một khi đang phải che cái này, đậy cái kia, rồi xõa tóc che mặt mũi thì … nhìn cái … đã thấy ngay là vụng trộm rồi.
Có khi chụp qua gương, qua mành mành.
Chưa hình thành được một cái nhìn về “nuy”. Người sáng tác chưa có cái nhìn của riêng mình về “nuy”. Chụp để mà nói là tôi có chụp “nuy” đấy, tôi làm tất cả vì nhiếp ảnh đấy. Nhưng thực ra, người xem chỉ quan tâm đến tác phẩm.
Anh quan niệm như thế nào về khái niệm tác phẩm?
Tôi thích những giá trị ổn định qua nhiều thời đại cho nhiều thế hệ.
Nhiếp ảnh nhìn chung xuất phát từ sự cụ thể.
Hội họa có khi tưởng tượng ra vẽ, dù sao nó cũng là cái mơ hồ. Còn ảnh thì không thể tưởng tượng ra để chụp được. Nó cụ thể như thế nên cũng thiệt thòi cho ảnh “nuy”. ảnh “nuy”, coi như không có, vì nó chưa ra đường nét gì cả.
Một số nhà nhiếp ảnh đã được truyền thông tôn vinh, nhưng...
Cá nhân tôi, tôi thấy một số người chụp ảnh “nuy” được đánh giá cao, nhưng nhìn kỹ ra, chưa thấy được nét riêng, một phong cách, một ngôn ngữ riêng được gọi bằng chính tên của tác giả. Thông thường một nghệ sĩ thực thụ thì sự khẳng định của họ gắn liền với một thế giới nghệ thuật của chính họ, được gọi tên.
Chúng ta có lẽ cũng ảnh hưởng một chút phong cách thiên thần hóa kiểu cổ điển của người Pháp, nhưng chưa đạt. Tôi thì thích phong cách xã hội hóa kiểu Ba Lan, tính xã hội rất cao. Nói chung là chúng ta cũng có ảnh hưởng, nhưng chưa tới được cái chuẩn của họ chứ chưa nói là đỉnh cao.
Với riêng anh thì thế nào?
Bản thân tôi cũng đã vài lần thử nghiệm với ảnh “nuy”, nhưng tự bản thân tôi thấy thất bại. Cũng có người khen, nhưng, người đàn ông chưa nhìn vào đó để thấy bản thân mình.
Tôi thích chất phương đông trong “nuy”, tối thiểu phải đạt được cái đó đã. Cái thứ hai là thấy được cái gì đó thật gần gũi với thời đại của mình, với tác giả. Và tất nhiên là phải gợi cảm. Bỏ qua những lý luận đạo đức giả. Phải cố gắng được ba yếu tố. Có thể ban đầu được một điểm, sau được ba điểm, bốn điểm, phải cố gắng.
Chất phương Đông ấy là thế nào ?
Ví dụ như cái tỷ lệ. Anh phải có cái tỷ lệ của chính bản thân anh quan niệm. Ví dụ như những tỷ lệ của cơ thể qua năm tháng, chứ không dứt khoát cứ đẩy tỷ lệ lên phức tạp, loằng ngoằng. Không nên bẻ người phụ nữ thành những tư thế, những dáng nằm kỳ cục, nào là dáng sóng, dáng cát, dáng núi đồi.
Quả là hơi khôi hài khi con người lại cứ phải gợi, phải là tiêu biểu và đại diện cho những cái gì đó mà không phải bản thân nó !
Tôi thấy gần gũi nhất với chất giới tính của tranh Nguyễn Phan Chánh. Nhiều khi không phải là khỏa thân. Ví dụ người mẹ trẻ rửa chân, bàn chân rất gợi cảm, bắp chân cuồn cuộn, gần gũi mà rất đẹp. Chân dung tắm chẳng hạn, nghe chân dung thì tưởng là hoa hậu, nhưng xem thì thấy mập mập, lùn lùn.
Sự tìm tòi là cần thiết, nhưng cố gắng tìm ra chân dung của chính tác giả qua ảnh “nuy”. Anh phải được trải nghiệm, được học tập nữa. Cần có những sự ảnh hưởng nhất định. Đấy là vấn đề bàn kỹ thì rất là nhân văn. Có những người số đo rất chuẩn, nhưng mà lại không đẹp.
Hồi còn quán Quỳnh tôi có nghe một sinh viên Mỹ bảo tình dục làm cho chị ấy tự tin. Mình nghĩ mãi không ra, sau mới hiểu. Thứ tình dục mà chị ấy nói đến, nó khó khăn lắm, và khi con người đã có nó, tự tin là phải.
Báo chí cũng đã viết rồi, nhưng mà cả người viết lẫn người trả lời vẫn cứ không đi được vào vấn đề, đấy là chúng ta đến bây giờ vẫn chưa khuyến khích thể loại này. Nhưng cứ đợi đến khi được khuyến khích thì khó, bởi chụp “nuy” thì rất cá nhân, không ai giao nhiệm vụ được, cũng không có cuộc thi nào về thể loại này đâu.
Anh thì … đầu hàng à?
Vấn đề cá nhân. Tôi đã qua cái tuổi chụp “nuy” rồi thì phải.
Nhưng đi xem triển lãm thì vẫn hay gặp anh đấy thôi, anh còn rủ tôi đi đấy thôi.
Xem với góc độ người xem chứ không phải bằng con mắt nhà nhiếp ảnh. Cho khách quan. Chứ xem với tư cách nhà nhiếp ảnh thì khổ tôi quá. Đến để chia sẻ thôi. Người ta dọn cho mình bữa tiệc, à món này mình đã từng ăn ở đâu nhỉ, ừ món này mình đã từng ăn. Nhớ xem mình ăn ở đâu, với ai, nó thế nào. Đại loại thế. Chứ ăn với tư cách chuyên gia nấu ăn thì chết dở. Thế thì cả đời không đi xem à!
